English
Powrót
| Strona główna | English |
|
|
|
|
| Powrót | |
Elwro 800 Junior i sieć JUNET W powszechnym mniemaniu mikrokomputer szkolny ELWRO 800 Junior, to kopia ZX Spectrum. W rzeczywistości tryb ZX Spectrum jest tylko jednym z trybów pracy Juniora. W myśl założeń przedstawionych przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania, mikrokomputer edukacyjny powinien być urządzeniem tanim, opartym o dostępne w kraju elementy i podzespoły, wyposażonym w co najmniej 64 KB pamięci operacyjnej i szybką pamięć zewnętrzną. Wśród żądań ministerstwa znalazły się również: możliwość pracy w sieci, zgodność z popularnym w szkołach ZX Spectrum oraz możliwości graficzne i dźwiękowe.
Możliwości graficzne są porównywalne z ZX Spectrum. Teksty wyświetlane są na ekranie w 24 liniach po 32 lub 64 znaki. Dla każdego pola znakowego można zdefiniować kolor atramentu i tła. Można zmieniać kolor ramki. Dostępny jest zestaw 16 kolorów oraz atrybut migotania. Rozdzielczość grafiki wynosi 256x192 punkty. Polskie litery dostępne są zarówno na klawiaturze i ekranie, jak i na drukarce (dostarczanej standardowo D-100). W trybie Spectrum zestaw wyświetlanych znaków w zasadzie odpowiada pierwowzorowi. Rozbieżności dotyczą polskich liter, którym przydzielono kody nie używane oraz kody niektórych znaków definiowanych przez użytkownika (UDG). W trybie CP/J poza standardowymi znakami ASCII oraz polskimi literami dostępnych jest 14 znaków semigraficznych umożliwiających rysowanie ramek. Mikrokomputer może generować dźwięki w zakresie 10 oktaw. Słyszane one są przez głośnik monitora. Mikrokomputery Elwro 800 Junior produkowane są w dwóch wersjach: dyskowej i bezdyskowej. Ta ostatnia pozbawiona jest sterownika dysków, a pamięć ROM nie zawiera odpowiedniego oprogramowania. Po włączeniu lub wyzerowaniu komputera zgłasza się rezydentny interpreter języka BASIC. Wersja bezdyskowa jest funkcjonalnym odpowiednikiem ZX Spectrum akceptującym całe jego oprogramowanie. Jako pamięć zewnętrzna służy magnetofon kasetowy. Użytkownik komputera w wersji dyskowej programy i dane przechowuje na dyskietkach. Może pracować pod kontrolą dyskowego systemu operacyjnego CP/J i wykorzystywać bogatą bibliotekę oprogramowania napisanego dla systemu CP/M. Standardowo dostarczana stacja dysków zawiera dwa napędy, co pozwala na jednoczesny dostęp do 1.4 MB informacji.
Transmisja danych w sieci zrealizowana jest programowo. Kablem przesyłane są trzy sygnały: zegarowy, danych i zajętości sieci. Sygnał zegarowy, generowany przez komputer zarządzający siecią, synchronizuje pracę wszystkich komputerów. Dane przesyłane są z szybkością 55 kilobitów na sekundę. Linia zajętości sygnalizuje, że odbywa się fizyczna transmisja. Kable zakończone są wtykami diodowymi typu DIN. Takie rozwiązanie podyktowane zostało względami ekonomicznymi. Konstruktorom udało się pogodzić sprzeczne wymagania co do szybkości, niezawodności i kosztów. Komputer zarządzający siecią (nazywany nauczycielskim) musi być wyposażony w stację dysków, z której korzystają komputery uczniowskie, które są z reguły bezdyskowe. Użytkownik pracujący na komputerze uczniowskim ma pełny komfort pracy, jaki daje dyskowy system operacyjny (tutaj CP/J). Uczniowskie odwołania do dysków zamieniane są na operacje sieciowe, realizowane przez komputer nauczycielski. Komputer uczniowski może być wyposażony we własne zasoby (stacja dysków, drukarka). Ponieważ użytkownicy sieci JUNET korzystają ze wspólnej stacji dysków, konieczne było wprowadzenie mechanizmu ochrony plików. System CP/J pozwala podzielić logicznie dyskietkę pomiędzy 16 użytkowników. Na dyskietce znajdują się pliki dwojakiego rodzaju: pliki publiczne oraz pliki prywatne. Do plików publicznych mają dostęp wszyscy użytkownicy sieci bez względu na to, kto je utworzył. Mogą być jednak tylko odczytywane i nie można ich modyfikować. Do pliku prywatnego dostęp ma tylko jeden użytkownik – jego właściciel. System CP/J jest wyposażony w zlecenia umożliwiające zmianę warunków dostępu do plików. Zlecenie PUBLIC udostępnia prywatny plik innym użytkownikom sieci; Po wywołaniu zlecenia LOCAL plik staje się plikiem prywatnym. Użytkownicy ponumerowani są od 0 do 15. Numer 0 jest zarezerwowany dla użytkownika komputera nauczycielskiego, który ma dostęp do wszystkich plików wszystkich użytkowników. Pozostałych 15 numerów przeznaczonych jest dla użytkowników komputerów uczniowskich. Uczniowie mają dostęp jedynie do swoich plików prywatnych oraz plików publicznych, dzięki czemu nie jest możliwe naruszenie cudzego pliku. Dostępne dla wszystkich użytkowników, w postaci plików publicznych, oprogramowanie (np. systemowe i narzędziowe) jest więc zabezpieczone przed przypadkowym skasowaniem lub niepożądaną modyfikacją. Identyfikacja komputerów pracujących w sieci odbywa się dzięki tzw. adresom sieciowym. Rozróżnia się adresy indywidualne i grupowe. Adres indywidualny, nadawany przez producenta, jednoznacznie identyfikuje komputer w sieci. Mikrokomputer nauczycielski ma adres równy 1. Adresy komputerów uczniowskich mieszczą się w zakresie od 16 do 63. Adres grupowy, będący liczba z przedziału <64,255>, określa grupę mikrokomputerów. Liczba 255, adresująca wszystkie mikrokomputery połączone w sieć, nazywana jest adresem rozpływowym. Na grupę o danym adresie składają się komputery o ściśle określonych adresach indywidualnych. Nie jest więc możliwe stworzenie grupy z dowolnych komputerów. Należy o tym pamiętać planując przestrzenne rozmieszczenie sprzętu.
Po rozesłaniu systemu uczniowie mogą przystąpić do pracy. Korzystanie ze wspólnej drukarki zapewnia zlecenie PRINT. W przypadku, gdy więcej niż jeden użytkownik wywoła to zlecenie, żądania dostępu do drukarki umieszczane są kolejno i tak też są realizowane. Jeżeli komputer uczniowski jest wyposażony we własną drukarkę, użytkownik może z niej korzystać wydając zlecenia TYPE lub PIP z odpowiednimi parametrami. Do przesyłania komunikatów między komputerami służy zlecenie MESS. Komunikaty odbierane są niezależnie od wykonywanego programu i wyświetlane na ekranie monitora. Użytkownik komputera nauczycielskiego ma do dyspozycji zestaw 13 zleceń związanych z zarządzaniem siecią i kontrolą pracy uczniów. Są one dostępne w okienkowym menu a ich uruchomienie wymaga naciśnięcia klawisza odpowiadającego wyróżnionej literze z nazwy zlecenia. Nauczyciel może przeglądać katalogi wszystkich użytkowników oraz wyświetlać i drukować ich pliki. Może uzyskać informację o wszystkich aktualnie otwartych plikach. W razie konieczności zmiany dyskietki ma możliwość ich zamknięcia. Do kontroli pracy uczniów służy zlecenie kopiujące ekran dowolnego użytkownika na monitor komputera nauczycielskiego. Istnieje możliwość wysyłania komunikatów do pojedynczego ucznia lub ich grupy. Nauczyciel może również wysłać grupie użytkowników system operacyjny (np. gdy powstanie potrzeba wyzerowania kilku komputerów uczniowskich) lub dowolny program (tzn. plik z rozszerzeniem .COM, jeżeli jego rozmiar nie przekracza 32 KB). Istnieje możliwość stosowania tzw. identyfikatorów. Są to ciągi znaków (max. 20), które mogą zastąpić indywidualne adresy mikrokomputerów uczniowskich. Identyfikatorami są zwykle imiona lub nazwiska uczniów. Zestawy takich identyfikatorów można przechowywać na dyskietce w formie plików. Dzięki temu każda z grup uczniowskich może mieć własny ich zestaw, a współpraca nauczyciela z uczniami staje się bardziej naturalna. W omawianym zestawie zleceń dostępnych na komputerze nauczycielskim umożliwiono deklarowanie, składowanie i odczyt uprzednio zapisanych identyfikatorów. Nauczyciel może również wyświetlić aktualną konfigurację użytkowników. Ma także możliwość logicznego odłączania i przyłączania użytkowników do sieci JUNET. Po zakończeniu pracy sieciowej może przejść do trybu lokalnego i autonomicznie kontynuować pracę. Jakkolwiek głównym trybem pracy mikrokomputera ELWRO 800 Junior jest praca w sieci JUNET pod kontrolą dyskowo-sieciowego systemu operacyjnego CP/J, twórcy oprogramowania systemowego wzbogacili rezydentny interpreter języka BASIC w rozkazy sieciowe. Umożliwiają one transmisję programów, tablic, obszarów pamięci i komunikatów pomiędzy mikrokomputerami połączonymi w sieć. Składnia poleceń LOAD, SAVE i MERGE została rozbudowana o wyróżnik operacji sieciowej oraz adres sieciowy. Zasady adresowania oraz uprawnienia do korzystania z adresów grupowych są takie same, jak w systemie CP/J. Użytkownicy sieci mogą przesyłać miedzy sobą komunikaty o dowolnej długości. Służy do tego nowa komenda DISPL. Odebrany komunikat wyświetlany jest w dolnej części ekranu i znika po naciśnięciu klawisza. Oczywiście nie wpływa to na bieżąca pracę komputera. Możliwość komunikacji między użytkownikami ma istotne znaczenie, gdy mikrokomputery znajdują się w różnych pomieszczeniach. Podsumowując należy stwierdzić, że konstruktorom udało się stworzyć mikrokomputer doskonale nadający się do zastosowania w szkołach o bogatych, w stosunku do ceny, możliwościach. Jest to konstrukcja w pełni oryginalna, łącząca zalety różnych mikrokomputerów. Użytkownik może korzystać z bogatego oprogramowania systemu CP/M oraz ZX Spectrum (po przeniesieniu programów z kaset na dyskietki znika największa chyba bolączka użytkowników ZX Spectrum). Tak rozbudowane możliwości sieciowe są niespotykane w tej klasie sprzętu. Niezaprzeczalną zaletą mikrokomputera ELWRO 800 Junior jest jego “polskość”, mająca znaczenie tak psychologiczne jak i czysto praktyczne. Źródło: “Mikroklan,” nr 5/1988 (17), str. 18-20 | ||||||
| Strona dodana 19 czerwca 2004 roku. Copyright © 2002-2005 Marcin Wichary |
Wersja do druku | Kontakt | Mapa serwisu |
