Strona główna | English
	> Terminologia > Informatyka > Sprzęg
Powrót | Poprzedni | Następny

O jednolitą terminologię “Sprzęg” Można by przypuszczać, że dobry termin nie potrzebuje adwokata, jednak nie zawsze tak jest. Przykładem – choćby sprzęg, jako odpowiednik angielskiego interface. Termin ten nie zdobył dotąd takiego uznania wśród informatyków na jakie zasługuje (norma PN-71/T-01016 zaleca używanie terminów styk lub złącze), dlatego też postaramy się krótko wyjaśnić jego znaczenie, podać zakres stosowania i scharakteryzować pojęcia pokrewne. Sprzęg (układ sprzęgający, ang. interface) jest to układ elektroniczny łączący urządzenia funkcjonalne systemu cyfrowego i umożliwiający ich współpracę według określonych zasad. W podanym określeniu wyróżniono istotną cechę sprzęgu: jest on układem elektronicznym, któremu odpowiadają logiczne reguły przesyłania sygnałów. Wraz z pojawieniem się terminu sprzęg zaistniała szansa zastąpienia nim wszystkich odpowiedników angielskiego określenia interface, gdyż co do tego nie było dotąd jednomyślności. W słownikach i normach występują – jak już wspomniano – styk i złącze. Jednak, oba terminy mają zbyt wąski zakres znaczeniowy, a ponadto są już wykorzystywane w elektronice. Najbliższy zaś podanemu określeniu byłby telekomunikacyjny termin łącze. Używanym terminem jest także układ pośredniczący. Choć nie jest on obciążony innym znaczeniem, to nie ma tak wyraźnego jak sprzęg zabarwienia, związanego ze swoją rolą integrującą dwa urządzenia funkcjonalne systemu i pod tym względem jako konkurent sprzęgu przegrywa. Nie podajemy tu wszystkich używanych odpowiedników terminu interface, gdyż niektórych powtarzać nie warto, a nawet nie wolno ze względów językowych (np. interfejs). Jeżeli sprzęg zdobędzie uznanie, to należy mieć świadomość, że nie zawsze istnieje potrzeba mechanicznego używania tego terminu, jako odpowiednika angielskiego interface. Bardzo często zdarza się, że można powiedzieć układ sprzęgający, niczego nie tracąc na zawartości informacyjnej i precyzji wypowiedzi, a zyskując na poprawności stylistycznej. Ponieważ sprzęg jest układem, należy też unikać błędnego sformułowania układ sprzęgu. Niewielka modyfikacja podanego na początku określenia umożliwia objęcie nim także sprzęgów (sprzężeń) programowych (ang. software interface), jeżeli obok łączenia urządzeń za pomocą układów (jak w podanym określeniu) dopuścimy łączenie elementów funkcjonalnych przy użyciu struktur programowych. Sprzęganie urządzeń wiąże się z ich zdolnością do łączenia i komunikowania. Jeżeli dwa urządzenia (programy) są zdolne do połączenia i komunikowania bez wprowadzania żadnych dodatkowych zmian, to często nazywa się je kompatybilnymi. Ponieważ nie jest to termin ustalony i powszechnie przyjęty istnieje wątpliwość czy musi być używany. Zdolność urządzeń do połączenia i komunikowania można nazwać ich zgodnością, a brak takiej zdolności – niezgodnością. Nie ma zatem potrzeby wprowadzania nowego określenia. Należy jednak dodać, że termin kompatybilność wszedł do użycia w radiokomunikacji, choć i tu były inne propozycje, np. odpowiedniość (norma PN/T-01006) lub zgodliwość (W. Nowicki, “O ścisłość pojąć i kulturę słowa w technice”, WKiŁ, Warszawa, 1978). W normie PN-71/T-01016 zaproponowano określenie wymienność oprogramowania (ang. software compatibility). Wydaje się jednak, że wymienność jest, w przypadku programów komputerowych, cechą silniejszą od zgodności. Choć programy są zgodne (tzn. niesprzeczne), to mogą istnieć zastrzeżenia co do ich wymienności. Zatem oprogramowanie zgodne nie musi oznaczać wymiennego. Zgodność (ang. compatibility) próbowano też określać jako dopasowanie. Nie wnikając w różnice znaczeniowe między zgodnością a dopasowaniem należy stwierdzić, że na określenie zdolności urządzeń do połączenia i komunikacji jest wystarczająco wiele terminów, natomiast brakuje ich w innych przypadkach. Przykładowo, w niektórych zastosowaniach komputerów ważne jest dopasowanie sygnałów wejściowych i wyjściowych do układów komputera, w języku angielskim określone jako signal conditioning. Istotną rolę w połączeniu urządzeń i komunikacji między nimi odgrywają drogi przesyłania sygnałów. Zbiór linii, po których przesyłane są sygnały (i odpowiadającą mu wiązkę przewodów) przyjęto nazywać magistralą lub szyną, jeżeli może łączyć więcej niż dwa urządzenia. Do tej pory nie sformułowano definicji magistrali ani szyny. Ponieważ magistralą nazywa się częściej zbiór linii w skali systemu, a szyną w skali jednostki (szczególnie, jeśli mowa o mikroprocesorach), proponujemy rozważyć możliwość pogodzenia tych dwóch terminów i nazywać szyną zbiór linii spełniających pojedynczą funkcję (np. szyna danych, szyna adresowa, szyna sterująca), a magistralą zbiór linii o kilku funkcjach (ang. higway, dataway, unibus, multibus, megabus itp.). Takie rozumienie terminu pojawiło się już w kilku książkach w języku polskim. Ważnym terminem, związanym z komunikacją przy użyciu magistrali, jest tzw. handshaking, co tłumaczy się na ogół dosłownie jako podanie ręki, uścisk dłoni lub powitanie. Mówiąc krótko, komunikacja tą metodą polega na ustaleniu połączenia w wyniku wysłania zgłoszenia (ang. request) przez urządzenie nadawcze i wysłania potwierdzenia (ang. acknowledgement) przez urządzenie odbiorcze. Zatem następuje coś w rodzaju wstępnego porozumienia i można zaproponować to właśnie określenie jako polski odpowiednik terminu handshaking, jeżeli kogoś razi dosłowne tłumaczenie. Pojęciem szerszym niż porozumienie jest tzw. protokół komunikacyjny (ang. communication protocol). W środowisku polskich teleinformatyków panuje zgodność poglądów, że protokół komunikacyjny (procedura komunikacyjna) to – zbiór reguł rządzących wymianą informacji w sieci (podajemy określenie skrócone). Należy podkreślić, że środowisko to cechuje znaczna dbałość o ścisłość pojęć. Może jest tak dlatego, że teleinformatyka powstaje na styku dwóch innych dziedzin, tj. telekomunikacji i informatyki, zatem ustalenie terminologii jest konieczne, aby można się w ogóle porozumieć. Taka sytuacja ma również swoje złe strony, gdyż teleinformatyka przejmuje w dziedzictwie często niedostatecznie jeszcze przemyślane terminy wymienionych nauk. Zdarzają się tu potworki językowe. Jednym z nich jest ramka (ang. frame). Trudno się spodziewać, aby ta nazwa została kiedykolwiek zmieniona, jednak można (choć nie łatwo) poszukiwać i proponować inne terminy, np. – także nie idealny – kadr (franc. cadre odpowiada ang. frame). Wtedy można by mówić również o kadrowaniu (ang. framing). Posługując się ramką trudno tę czynność w ogóle określić. Janusz Zalewski Źródło: “Informatyka,” nr 9/1980, str. 39

Poprzedni | Następny

Strona dodana 24 maja 2003 roku. Copyright © 2002-2005 Marcin Wichary	Wersja do druku | Kontakt | Mapa serwisu